Moja miasto Kartuzy

Jako wieś przyklasztorna istniały one już w 1391 r.
-wspomina je akt erekcyjny kościoła w Kiełpinie z tego roku.
Kolejna wzmianka z 1418 r., mówi o karczmie w tej wsi - uzupełnieniu nadanych karczmarzowi uprzednio 5 morgów do pełnej włóki.
Następnie Kartuzy, zniszczone prawdopodobnie w czasie wojny trzynastoletniej, nie podźwignęły się jeszcze do 2 poł. XVI w. - w 1570 r. liczyły tylko trzech, a w 1590 r. pięciu zagrodników, obowiązanych do pracy koło wszelkich potrzeb klasztornych.
W połowie XVII w. miały już jednak dwadzieścia zagród ratajów rzemieślników pracujących na poklasztornym folwarku.
Choć wieś przyklasztorna była zaledwie drobną cząstką posiadłości zgromadzenia, zakon kartuzów upamiętnił się na Pomorzu Gdańskim głównie powstaniem Kartuz.
Więź kartuzów z ludnością kaszubską była nikła.
Wynikało to nie tylko z izolującej ich od społeczeństwa surowej reguły zakonnej, ale również z przeważnie niemieckiego pochodzenia ojców, czego konsekwencją były między innymi działania kolonizatorskie -sprowadzanie, poczynając od końca XVI w. niemieckich pobratymców,
notabeneluteran, którymi obsadzano opustoszałe lub nowo tworzone wsie, a szczególności uprzywilejowane stanowiska sołtysów, młynarzy, karczmarzyi in.
Tymi też działaniami konwent niechlubnie zapisał się w tradycji Kaszub,
w odróżnieniu od wielce zasłużonego dla Kaszub i polskości
pobliskiego domu norbertanek w Żukowie.

1382	szlachcic pomorski Jan z Rozcina czyni darowizn składającą się z wsi: Kiełpino, Gdynia, Czaple oraz funduje klasztor braciom z praskiego domu zakonnego Kartuzów
1383	powstanie Kartuz; zapis fundacji klasztornej dokonany za zgodą Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego Winrycha z Kniprode przez Kapitu Generalny Kartuzów obradującą w Rzymie
1403	konsekracja gotyckiego kościoła klasztornego Kartuzów
1444	wniesienie do klasztornego ołtarza Ukoronowania N.M.P.(obecnie fragmenty ołtarza znajdują się w Złotej Kaplicy Kolegiaty)
1731-1733	kościół otrzymuje miedziany dach w kształcie wielkiej trumny przypominający o przemijaniu życia
1818	Kartuzy stają się siedzibą powiatu kartuskiego
1823	kasacja zakonu Kartuzów i konfiskata jego majątku
1923	Kartuzy uzyskują Prawa Miejskie
1945	powstanie Biblioteki Publicznej
1945	wyzwolenie miasta z rąk okupantów hitlerowskich
1946	powstanie Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca ''Kaszubskiego''
1947	założenie Muzeum Kaszubski
1990	pierwsze w powojennej Polsce wolne wybory
1992	podniesienie kościoła poklasztornego do godności Kolegiaty
1995	wizyta prezydenta RP Lecha Wałęsy
1995	podpisanie umowy o współpracy partnerskiej z miastem Duderstadt (Niemcy)
1999	nowy podział administracyjny Polski - Kartuzy znalazły się w województwie pomorskim
2001	Rodzinne Zdjęcie Kaszubów
2001	przyjcie Strategii Rozwoju Gminy Kartuzy na lata 2001-2015
2002	ustanowienie św. Brunona patronem Kartuz
2002	pierwsze wolne wybory na Burmistrza Kartuz
2002	spotkanie Kaszubów z całego regionu w Kartuzach podczas IV Zjazdu Kaszubów
2003	Jubileusz 80-lecia Nadania Kartuzom Praw Miejskich
2003	Ogólnopolska Inauguracja Rozpoczęcia Roku Szkolnego 2003/2004
2004	przystąpienie Polski do Unii Europejskiej